- rationale
- rătĭōnālis, e, adj. [ratio].I.Of or belonging to accounts (post-Aug.): LITTERAE, Inscr. (a. p. Chr. 193) Orell. 39.—Hence, subst.(α).rătĭōnālis, is, m., an accountant, receiver of revenue, treasurer, Lampr. Alex. Sev. 45; 46; Capitol. Gord. 7; Commod. ap. Capitol. Albin. 2; Amm. 15, 3, 4; Inscr. Orell. 1090.—(β).rătĭōnāle, is, n., the oracular breastplate of the Jewish highpriest, Vulg. Exod. 25, 7; id. Lev. 8, 8; also called rationale judicii (transl. of LXX. to logeion tês kriseôs), id. Exod. 28, 15.—II.Of or belonging to reason, reasonable, rational, endowed with reason:B.
falsa est (finitio), si dicas, Equus est animal rationale: nam est equus animal, sed irrationale,
Quint. 7, 3, 24:homo est animal rationale,
id. 5, 10, 56; cf. id. 5, 8, 7; and:nec si mutis finis voluptas, rationalibus quoque: quin immo ex contrario, quia mutis, ideo non rationalibus,
id. 5, 11, 35; so without a subst.:a rationali ad rationale (translatio),
id. 8, 6, 13.—Reasonable, depending on reason:2.in causā rationali,
Auct. Her. 2, 12, 18:philosophia,
i. e. logic, Sen. Ep. 89, 17;also called rationalis pars philosophiae,
Quint. 12, 2, 10: disciplina, i. e. theoretical science (opp. to usus and experimenta), Cels. praef.;also ars,
id. ib.; hence, rationalis medicina, theoretical therapeutics;and rationales medici,
medical theorists, id. ib. —In rhet., i. q. ratiocinativus, of or belonging to a syllogism, syllogistic:genus (quaestionum),
Quint. 3, 5, 4; 6, 54; 78; 86; cf.status,
id. 3, 6, 56; 66.— Hence, adv.: rătĭōnālĭter, in a reasonable manner, reasonably, rationally, Sen. Ep. 109; Tert. Anim. 16 al.
Lewis & Short Latin Dictionary, 1879. - Revised, Enlarged, and in Great Part Rewritten. Charlton T. Lewis, Ph.D. and Charles Short. 2011.